Noord-Nederland is een grote regio met relatief minder goederenvervoerstromen. Desalniettemin zijn er zeker voordelen te behalen met modal shift en al mooie resultaten behaald. Sinds 2018 is eerst de provincie Drenthe bij het programma aangehaakt, gevolgd door Groningen en Friesland in 2021. De kartrekker in de regio is Esther van der Maten. Zij combineert haar rol als regio manager met lesgeven aan NHL Stenden Hogeschool in Emmen binnen het lectoraat Green Economics and Process Optimization.
De Joint Corridor Westerbroek – Rotterdam-Maasvlakte is de belangrijkste corridor in Noord Nederland. Jaarlijks wordt hierover 97.000 TEU vervoerd. Deze corridor zit vol. Maar er is meer gaande in Noord Nederland. “Hier geldt dat het praktisch en vertaalbaar moet zijn voor de regio. Er is meer export dan import dus een ongelijkheid in stromen”, aldus Esther. Ook afstand speelt een rol. De corridor Coevorden – Rotterdam was een belangrijke corridor die jarenlang heeft gefunctioneerd, maar helaas is gestopt. “Dat komt door de vrij korte afstand en de meerdere terminals die we in Rotterdam aandoen. De mogelijkheden voor een robuuste verbinding en schaalbaarheid waren hier onvoldoende.”
Coevorden – Malmö
De treinverbinding van Coevorden naar Malmö is de jongste loot aan de boom. Dit wordt gezien als een corridor naar het achterland. De elektrische trein rijdt vier keer per week. Deze verbinding gaat over een langere afstand waardoor deze corridor robuuster is. De beladingsgraad is 98%. De ambitie is er om deze spoorverbinding op te schalen naar vijf keer per week en ook andere Zweedse steden aan te doen. Nu al worden meer dan 15.000 vrachtwagen ritten, dat zijn bijna 11 miljoen wegkilometers, bespaard en 24.335 ton CO2.
Ook naar Polen is vanuit Noord Nederland onderzocht naar mogelijkheden voor het opzetten van een corridor. De beschikbaarheid van het volume bleek echter lastig.
Corridor Westerbroek
We lichten de belangrijkste corridor in Noord Nederland wat verder uit. “Hier zijn veel learnings uit gekomen”, zegt Esther. Het schip van MCS vaart maar liefst 6 keer per week en is daarmee een robuuste corridor die al 3 jaar draait. Een van de bedrijven die meedoet is Eska, een producent van puzzels en verpakkingen. Het bedrijf, actief in de kartonindustrie, produceert zo duurzaam mogelijk en zoekt daarom ook naar duurzame transportmogelijkheden. “Binnenvaart is duurzaam en betrouwbaar. Het idee dat binnenvaart langzaam is, is achterhaalt. Binnen 20 uur staan onze containers vanuit Westerbroek in Rotterdam. Daar zou iedereen zijn operatie op kunnen afstemmen”, zegt Roel Cuperi, voormalig transport manager van Eska.
MCS heeft inmiddels een hybride schip varen, waarmee volledig emissie loos goederen over water worden vervoerd.
Matig spoornetwerk, goede vaarwegen
Esther noemt als een van de voordelen van de regio Noord Nederland de vaarweg tussen Lemmer en Delfzijl. “Als er niet gebruik gemaakt kan worden van de Rijn in de zomer bij lage waterstand biedt de route Lemmer – Delfzijl een goed alternatief. Dit is een kanaal, dat maakt dat de waterstand gelijk blijft. Dat maakt de regio uniek. Bovendien is binnenvaart goedkoper dan spoor van en naar Noord Nederland vanwege het matige spoornetwerk. Een belangrijke randvoorwaarde is de grootte van het schip. Op sommige stukken mag een klasse 4 schip varen en andere stukken klasse 5. Voor de hele regio willen we naar klasse 5, want dan kun je andere schepen inzetten. Schepen varen door meerdere provincies, daar moet een oplossing voor komen. We pakken dit gezamenlijk op met lokale overheden en EVOFENEDEX en TLN. Het vergt investering in bruggen en sluizen om daar iets aan te doen.”
Inspiratie
In de regio zit nog meer potentieel volume om de modal shift mee te maken. Het inspireert ook grotere verladers in de regio om de mogelijkheden te onderzoeken. De provincies ondersteunen het initiatief van Joint Corridors Off-Road in Noord Nederland. Er ontstaan waardevolle contacten via leden van branche organisaties. “We trekken gezamenlijk op. Maandelijks is er een overleg met EVOFENEDEX, TLN en de provincies over de aanpak in de regio. Rotterdam is vol, dan zeggen wij: kom hier maar goederen opslaan. Dat is ook gebeurd met paasartikelen die te laat in Nederland aankwamen.”
Een ander initiatief in de regio Noord Nederland is de bouw- en grondstoffen hub. Het idee is om samen met een aantal bouw- en betonbedrijven en havennetwerk Friesland een op- en overslag te realiseren en vanuit daar via water de randstad te bevoorraden met bouwmaterialen. De eerste ideeën werden tijdens een bijeenkomst in mei 2023 positief ontvangen, het collectief gaat verder met de plannen.
Grens overschrijdende samenwerking Nederland en Duitsland
De zogenoemde EDR regio met daarin Groningen, Drenthe, Friesland en aan de Duitse zijde de regio tot aan Hamburg denkt samen na over het realiseren van trimodale punten. De eerste stappen zijn gezet. Er was 8 juni 2023 een bijeenkomst van waaruit vervolgstappen zijn gezet zoals het maken van een SWOT analyse en het inzichtelijk maken van de volumes.
Esther tot slot: “Het meeste trots ben ik op het enthousiasme dat er heerst en het feit dat er zoveel gebeurt hier. De nuchterheid is de kracht van de regio. We gaan het pas doen als het zin heeft. Dat betekent dat het iets langer duurt, maar dan werkt het wel. We vertellen het pas als het ook echt gerealiseerd is.”